بیکاری - واقعیت یا بهانه؟

یه چیزی که خیلی وقتا ذهنم رو مشغول میکنه اینه که خیلی وقتا میشنوم فلانی با مدرک لیسانس بیکاره، یا با فوق لیسانس بیکاره، یا حتی طرف دکترا داره بیکاره.
به نظر من موارد زیر توی این وضعیت موثر هستند:

۱- از نظر من یکی از مشکلاتی که در ایران امروز - و بهتره بگیم در اخلاق و منش ایرانی وجود داره - اینه که افراد معمولا به مشاغلی روی میارن که با رشته ی تحصیلی شون تناسبی نداره و در جستجوی کار ، بیشتر به دنبال میزان حقوق اون هستند تا تناسبش با تحصیلاتشون (فعلا به این موضوع کاری ندارم که دلیلش گرونی و مسایل اجتماعی و امثال اینها هستش. به نظر من این یه اخلاق ایرانی هستش که البته شرایط دیگه ای که ذکر میکنم و همین موارد اجتماعی هم تشدیدش میکنه)

۲- یه فکتی که توی دنیای خارج از دانشگاه وجود داره که سیستم حقوقی مبتنی بر میزان یادگیری و مدرک تحصیلی شما نیست، بلکه بیشتر به این بستگی داره که شما چقدر کار بلدید و چقدر میتونید کاری رو از پیش ببرید. اینکه بتونید یه سیستم رو راه بندازید مهمه و نه اینکه شما تا حالا چند خط کتاب خوندید. تازه توی ایران این دید وجود داره که فردی که فوق لیسانس میخونه بیشتر از فردی که لیسانس میخونه مهارت داره که به نظر من این اصلا هم درست نیست. با افزایش سطوح تحصیلات تکمیلی - به طور معمول - تنها مهارتی که اضافه میشه توانایی در تحقیق است و شاید در کنار آن مهارتهایی دیگر که لزوما در محیط کار به درد نمیخوره.

۳- عدم ارتباط صنعت و دانشگاه در ایران که باعث میشه آموخته های دانشگاهی ربط زیادی به نیازهای صنعتی کشورمون نداشته باشه و همین خودش باعث موارد ۱ و ۲ میشه.

۴- افزایش سطح توقعات با افزایش مدرک تحصیلی نیز یکی از معضلات جامعه ی ایرانی است. من معتقدم کسی که فوق لیسانس خونده شاید! با تکنولوژی ها و علوم بیشتری نسبت به یک لیسانس برخوردار باشه و این توقع خود به خود باعث میشه یه شیفت خیلی زیاد توی حقوقش برای خودش قایل باشه. من میگم این توقع تا حدی میتونه وجود داشته باشه و حق هم باشه، ولی معمولا افراد با ورود به سیستم های کاری ابتدا یه دستمزدی میگیرن و بعد با نشون دادن لیاقت هاشون این دستمزدشون افزایش پیدا میکنه. یک شبه ره صد ساله نمودن مشکل بسیاری از کسانی است که ادعا میکنند با مدرک تاپ، هیچ جایی برای کار برای آنها وجود ندارد.

۵- یکی دیگه از سیاست هایی که من همیشه باهاش مخالف بودم این سطح از امکانات تحصیلی هست که وجود داره. دانشگاه های پیام نور و آزاد و امثال اینها و این سیاست که همه سطحی از تحصیلات عالیه را داشته باشند ابدا بد نیست. ولی به شرطی که اخلاق آن و زیر ساختهای آن پیشتر توی جامعه ایجاد شده باشد. مسلما تفاوت است بین کسی که لیسانس از شریف میگیره با کسی که لیسانس از پیام نور میگیره - نمی خوام از بالا نگاه کنم، ولی فردی که تو ۱ سال پیش دانشگاهی نشون داده قابلیت هایی داره که میتونه رتبه ای که از دید عموم خوبه رو به دست بیاره با فردی که یا تلاش نکرده و یا استعدادش رو نداره ۱۰۰٪ متمایزه. یه تعمیم دیگه در مورد این موضوع این هست که افراد عملا بین رشته ای که خوندن تفاوتی قایل نمیشن و فقط سطح مدرکشون رو با هم مقایسه میکنن. قاعدتا فردی که لیسانس ادبیات میگیره تو جایی مثل ایران نمیتونه سطح درآمدی خیلی بالایی داشته باشه به نسبت خیلی مهندسین و موکلین و پزشکان - که البته همین به نظر من خیلی دردناکه -.

۶- افرادی با سطح تحصیلات بالاتر، شاید بتونن یه کار معمولی را با کیفیت بهتری انجام بدن و در عوض هم توقع حقوق بیشتری رو داشته باشن، ولی هدف از تحصیل خلق و رشد است. بنابراین یکی از بهترین کارهایی که این افراد میتونن انجام بدن کارآفرینی است که هم استعدادها و توانایی های خودشون رو ازش استفاده میکنند و هم با ایده های خوب و پخته میتونن آینده مالی و شغلی خودشون رو هم تامین کنند. به نظر خود من کارآفرینی به عهده ی نخبگان جامعه است و اگر فرای همه ی این چیزایی که به ذهن من رسیده مسایل و مشکلات دیگه ای وجود داره که بخشی اش به دولت و ناکارآمدی هاش تو این زمینه بر میگرده، بخش دیگه اش هم به خاطر خودخواهی و ضعف تحصیل کرده های ماست.